بررسی وجود حباب های ذاتی عقلایی در بازار سرمایه ایران(بورس اوراق بهادار تهران)

از آنجایی که بازار سرمایه به عنوان یکی از ارکان بازار مالی نقش بسزایی در بسیج امکانات مالی و سرمایه ای به منظور رشد و توسعه اقتصادی کشورها دارد، هرگونه اختلال و انحراف در قیمت ها و ناکارایی در این بازار،تاثیر عمده ای در تخصیص و تجهیز منابع مالی کشور خواهد گذاشت و مشکلاتی را در پی دارد. یکی از عواملی که ممکن است باعث ایجاد اختلال و انحراف شود حباب های قیمتی می باشند. اساس حباب،تصویری از پدیده ای را به ذهن متبادر می کند که پس از افزایش مستمر سقوط می کند. یک پیامد از این سقوط و فروپاشی بزرگ در بازار سهام، اثر مالی قابل توجه آن می باشد. از اینرو با توجه به ماهیت پویای حباب ها در بازار سرمایه وتحت تاثیر قرار دادن عملکرد سرمایه گذاران، شناسایی و توجه به حباب های قیمتی در بازار سرمایه از اهمیت قابل توجهی برای مدیریت ریسک پورتفولیوهای سرمایه گذاری برخوردار می باشد. حباب یک پدیده تجربی شناخته شده در بازارهای سهام می باشد، اما توافق نظر قطعی درباره مکانیزم شکل دهنده آن وجود ندارد. با توجه به اینکه نقش بورس اوراق بهادار در شکوفایی اقتصاد یک کشور بسیار حائز اهمیت می باشد، رسیدن به این موضوع که آیا افزایش های قیمت در بازار سهام ناشی از عوامل بنیادی است یا خیر، می تواند سیاست گذاران کشور را در تصمیم گیری برای هدایت این بازار به سمت صحیح کمک نماید. بنابراین در این پژوهش به بررسی وجود حباب های ذاتی عقلایی ناشی از عوامل بنیادی طی دوره زمانی 1383 تا 1390، پرداخته شد. سپس در مرحله دوم به این مساله پرداخته شد که آیا عایدات می تواند بازده آتیرا با توجه به وجود حباب ذاتی پیش بینی کند که بدین منظور از مدل خود رگرسیون برداری (var) استفاده گردید. داده¬هـای موردنیـاز تحقیق به صورت فصلی از طریق نرم افزار رهاورد نوین و تدبیر پرداز محاسبه و جمع¬آوری گردید که در مجموع تعداد 45 شرکت طی دوره زمانی مورد نظر به عنوان نمونه پژوهش در نظر گرفته شد و با استفاده از نرم افزار eviews7 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده¬ها نشان می¬دهد، تعداد 12 شرکت دارای حباب ذاتی ناشی از تغییرات عوامل بنیادی همچون سود تقسیمی می باشند. همچنین نتایج حاکی از آن است که در شرکت هایی که حباب ذاتی وجود ندارد، عایدات می تواند بازده آتی را پیش بینی نماید.